La Collection de l'Art Brut

Trolley, Naaldwijk, Tokio

/ Jack van der Weide / Een reactie plaatsen

Internationale (detail)

Toch nog even terugkomen op de veiling in Tokio van zaterdag 15 november. Enkele uren na het einde van die veiling stuurde ik mijn contactpersoon Yuki Sato een mailtje waarin ik hem feliciteerde met de opbrengt en hem vroeg naar de nationaliteit van de koper. Twee dagen later stuurde ik hem de link naar mijn tekst op dit blog over de veiling. Weer twee dagen later kreeg ik een antwoord: het veilinghuis zou wel degelijk op de hoogte zijn geweest van de mogelijke waarde van een Van Genk, ‘but the artist was not so famous among Japanese art collectors, and our goal for this sale was “100%” sold. That’s why we set the estimate very low. But when we think it back, maybe our estimate price was too low.’ Sommige belangstellenden hadden zelfs gevraagd of het, gezien de lage prijs, om een print ging.1

Hij liet verder weten wat de nationaliteit van de koper was. Met die informatie was het voor mij mogelijk een educated guess te doen, die bleek te kloppen. De koper gaf aan van plan te zijn om het werk in een enigszins prestigieuze setting te presenteren, waaronder hij niet de Outsider Art Fair (die ik had gesuggereerd) verstond. Artnet vermeldde diezelfde dag nog het verkoopbedrag inclusief veilingkosten: $ 100.477. Mijn voorspelling als zou Internationale weer decennialang uit zicht zijn, bleek dus gelukkig onjuist.

***

Dan iets over de datering van Willem van Genks trolleybus-assemblages. Die worden algemeen, ook door mij, beschouwd als zijnde gemaakt in de jaren tachtig. Het is moeilijk de vinger achter een meer precieze datering te krijgen, omdat de bussen niet van een jaartal zijn voorzien – zo nam ik altijd aan. De Collection de l’Art Brut in Lausanne bezit drie trolleybus-assemblages, waarvan er twee op hun website staan. Nummer drie, net als de andere twee eind jaren negentig aangeschaft via galerie Hamer, staat afgebeeld in de catalogus van de tentoonstelling Woest op bladzijde 82,

Woest, 3 oktober 2019: de drie trolleybus-assemblages van de Collection de l’Art Brut

De getoonde kant van de bus (WVG-6007; zie hier) blijkt zowel het jaartal 1989 als ’89 te bevatten. In 1989 bestond de trolleybus in Arnhem veertig jaar, wat ongetwijfeld gevierd zal zijn. Ik hoop nog steeds een keer te stuiten op een jubileumfilmpje o.i.d. waarbij ineens Willem van Genk in beeld verschijnt.

Trolleybus (detail)

***

De moeder van Willem van Genk, en dus ook en flink deel van zijn familie, kwam uit Naaldwijk. In mijn biografie De eenheid van het spinnenweb ga ik daarom kort in op haar genealogische achtergrond, de manier waarop Jozef van Genk haar mogelijk heeft ontmoet en de banden tussen de families Van Genk en Hoogstraten. In de jaren dertig verbleven enkele kinderen Van Genk, onder wie Willem, kortere of langere tijd bij hun ooms Jan en Arie Hoogstraten.

Misboek Willem van Genk, ‘bij adres: Hoogstraten, Heerenstraat 1 Naaldwijk’ (collectie Museum Dr. Guislain)

In het Historisch Jaarboek Westland 2025 staat een artikel van kunsthistoricus Martha Vollering over Willem van Genk en Naaldwijk.2 Helaas bevat het artikel weinig nieuws ten opzichte van mijn biografie, die ze weliswaar noemt als bron maar die ze ook hier en daar ook schaamteloos citeert, zonder de citaten als zodanig te markeren.3 Vollering vermeldt dat vier van de broers en zussen van Maria Hoogstraten ‘Petrus, Hendrika, Johanna en Adrianus, “ter zake van krankzinnigheid” onder curatele [werden] gesteld’ in 1898. ‘Je zou kunnen stellen dat Willem van Genk behoorlijk erfelijk belast was, gezien deze ooms en tantes.’4

Met dat laatste ben ik het min of meer eens, al formuleer ik het in mijn biografie iets voorzichtiger (‘Wat mogelijk ook een rol speelde bij de psychische constitutie van Willem van Genk, was een erfelijke factor’).5 Wel opmerkelijk vond ik de mededeling als zouden in 1898 niet twee maar vier gezinsleden onder curatele zijn gesteld, terwijl maar van twee vermelding zou zijn gemaakt in de Nederlandsche Staatcourant (zie hier). Verzamelaar X toog naar het Historisch Archief Westland voor opheldering. Daar bleek dat het wel degelijk om slechts twee personen ging:

‘… onder curatele gesteld’ (archief Westland)

De accolades waren niet helemaal duidelijk, maar het leek toch echt om slechts twee personen te gaan, Petrus Adrianus en Johanna Maria. Wel hadden ook Adrianus/Arie en Adriana/Jaantje psychische problemen, maar zij werden niet al in 1898 onder curatele gesteld. Daarbij was Adriana toen pas 9 jaar oud.

NOTEN

  1. E-mail Yuki Sato aan Jack van der Weide, 19 november 2025. ↩︎
  2. Martha Vollering, “De bekende outsiderkunstenaar Willem van Genk en het Westland”, in: Historisch Jaarboek Westland 2025, pp. 53-67. ↩︎
  3. Een voorbeeld. In mijn biografie schrijf ik over de moeder van Willem van Genk: ‘Alleen haar grootvader Petrus Ferdinandus Hoogstraten, geboren in 1803 in Bloemendaal en chirurgijn annex vroedmeester van beroep, kwam niet uit de buurt. Hij trouwde in 1831 met Johanna Hekkers, geboren in 1801 in Naaldwijk. Johanna beviel in 1833 van een zoon, Jacobus Engelbertus Adolphus, en overleed – het beroep van haar man ten spijt – enkele weken later. Petrus Hoogstraten hertrouwde nog tweemaal en kreeg in totaal acht kinderen alvorens in 1844 zelf te sterven.’ (p. 19). Vollering: ‘Alleen haar grootvader Petrus Ferdinandus Hoogstraten, geboren in 1803 in Bloemendaal en chirurgijn en vroedmeester van beroep, kwam niet uit de buurt. Hij trouwde in 1831 met Johanna Hekkers, geboren 1801 in Naaldwijk. Johanna beviel in 1833 van een zoon, Jacobus, en overleed – het beroep van haar man ten spijt – enkele weken later. Petrus Hoogstraten hertrouwde nog tweemaal en kreeg in totaal acht kinderen alvorens in 1844 zelf te sterven.’ (p. 56) ↩︎
  4. Vollering, “De bekende outsiderkunstenaar Willem van Genk en het Westland”, p. 56. ↩︎
  5. Van der Weide, De eenheid van het spinnenweb, p. 71. ↩︎

Marjo, Ronson, Rijksmuseum

/ Jack van der Weide / 1 reactie

Moskou (detail)

In 2016 verwierf het Rijksmuseum Amsterdam de tekening Moskou van Willem van Genk. Het ging hierbij om een overdracht van beheer vanuit de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – de Rijksdienst Beeldende Kunst had het werk in 1989 aangekocht.1 De tekening kreeg een plaats in de opstelling van de twintigste eeuw, maar werd vanwege lichtgevoeligheid slechts beperkt tentoongesteld. Begin augustus stuurde ik een mail naar het Rijksmuseum met de vraag of Moskou te zien was. Helaas: ‘De tekening bevindt zich in ons depot, CollectieCentrum Nederland. Ik kan niet achterhalen of de tekening binnenkort in het museum komt te hangen. Voorlopig lijken er geen plannen daartoe te zijn.’2 Onder bepaalde voorwaarden was het echter mogelijk om de tekening in het depot te bekijken.

Twee weken later togen verzamelaar X en ik naar Amersfoort, waar het gebouw van CollectieCentrum Nederland zich bevindt – een imposant gebouw van 31.500 m2, in 2021 geopend en speciaal neergezet voor het Nederlands Openluchtmuseum, museum Paleis Het Loo, het Rijksmuseum en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.3 Moskou was hier in goede handen, zo bleek ook tijdens de uitgebreide rondleiding door locatiemanager Wim Hoeben.

Wat onder meer opvalt bij het van dichtbij bekijken van een tekening als Moskou is de grote hoeveelheid tekst, op gebouwen, vervoermiddelen, richtingaanwijzers en wat al niet. Ook is goed te zien hoe de ondergrond bestaat uit verschillende, aan elkaar bevestigde stukken papier, die bovendien elk een iets andere tint hebben (of hebben gekregen). Daarnaast ontbreekt een signatuur, wat doet vermoeden dat de afbeelding is bijgesneden – al kan het zijn dat de tekening in eerste instantie niet bedoeld was voor andere ogen dan die van de kunstenaar zelf.

 Moskou in CollectieCentrum Nederland

***

In mijn vorige post schreef ik over de woorden REIZEN MARJO op de ets Siljaline uit 1967 (WVG-0064) en MARJO REIZEN, EXIT VERLEDEN tijd op de tekening Wodka Kasakoff uit 1990 (WVG-0101). Die laatste tekst bleek in ieder geval niets te maken hebben met Madeleintje Storio/Madeleine Stordiau, zoals Ans van Berkum suggereerde. Dick Walda kon mij desgevraagd geen opheldering verschaffen: ‘Helaas kan ik je niet helpen wat betreft “Marjo reizen”, heb Willem er nooit over gehoord, maar zou natuurlijk het reisbureau kunnen zijn waar hij zijn reisjes boekte.’4 Verzamelaar X beet zich echter vast in de materie en loste het raadsel op.

Aanvankelijk was er sprake van een “Sigarenmagazijn Marjo” aan de De La Reyweg 11 in Den Haag dat al eind jaren veertig fungeerde als verkooppunt voor reisbureau/busbedrijf Hotam, het vaste reisbureau van de familie Van Genk aan het Valkenbosplein. Op enig moment veranderde het sigarenmagazijn zélf in een reisbureau, op hetzelfde adres en onder dezelfde naam. Van Genk zal hier reizen hebben geboekt, onder andere de reis waarnaar Siljaline verwijst, en hij zal dusdanig aan Marjo verknocht zijn geraakt dat hij in 1990 het verdwijnen van het reisbureau nog vermeldt. Overigens overleed op 4 juli 1989 op 77-jarige leeftijd Reinder Dirk Groot, in wiens rouwadvertentie werd vermeld dat hij ‘voorheen eigenaar van Reisbureau Marjo’ was.5

Links: Wodka Kasakoff (detail), rechts: advertentie uit Het Vrije Volk, 5 mei 1962

***

In 1972 maakte Willem van Genk een schilderij dat van galeriehouder Dick Heesen de naam Paranasky Culture kreeg (WVG-0078). Zelf gaf hij het werk de titel The Paranăsky Kultur Kollage ’72. Elders op het werk staat ook nog Paranăsky Supersmi[le], weer met die breve boven de derde a. In 1980 behoorde het tot de eerste twee werken die Nico van der Endt verkocht aan de Collection de l’Art Brut in Lausanne, voor hfl. 3.000 elk. Door een druk- of typefout kreeg het werk binnen die collectie de naam Parnasky Culture. In haar tekst voor de catalogus bij de tentoonstelling Woest gebruikt Sarah Lombardi, directeur van de Collection de l’Art Brut, de tussenvorm Paranasky Kultur, een naam die ik zal aanhouden, zij het mét de breve.6

Wat is de betekenis van het woord ‘Paranăsky’? Op internet is het niet te vinden en dus weet ook ChatGPT geen antwoord. Wel kwam hij/zij met enkele mogelijke interpretaties, onder andere dat het om een Slavisch klinkende achternaam zou kunnen gaan (‘Het achtervoegsel -sky of -ski komt vaak voor in Slavische namen, al is “Paran” geen bekend basiswoord’). Daarbij is onduidelijk of de laatste lettergreep -sky misschien moet worden uitgesproken als het Engelse sky (lucht, hemel). De breve op de a komt eigenlijk alleen voor in het Roemeens, waar het wordt het gebruikt voor de klinker sjwa (ə), zoals in măr (appel).

Paranăsky Kultur (details)

Op het rechter deel van Paranăsky Kultur is linksboven een scène afgebeeld in een achthoekig tondo, die in zekere mate autobiografisch lijkt te zijn. We zien een wand met drie deuren en vier personen, een vrouw en drie mannen. De vrouw loopt naar binnen bij de linker deur van kamer 14, waarop onder meer SINGLE ROOM en EINZEL ZIMMER en FIRST CLASS staat. Boven haar hoofd staat de richting aangegeven naar een BOUTIQUE DE SEX en een SALOON for LADIES genaamd MAISON AMERICAIN. De twee mannen in het midden kijken naar haar en hebben een sleutel voor kamer 13, een DOUBLE ROOM dan wel DREI BETT ZIMMER die 75 $ DAY kost. De man rechts opent of sluit de derde deur, kennelijk die van een damestoilet (LAVATORY en WOMAN staat op de deur).

Met de tweede persoon van links, de man met het blauwe jasje en de bril, lijkt Van Genk zichzelf te hebben afgebeeld. Hij heeft een tas in zijn hand met daarop EL-AL; kennelijk heeft hij met deze Israëlische maatschappij gevlogen. De man naast hem gaat duidelijk dezelfde kamer in (hij heeft de sleutel) en heeft met zijn baard en pijp veel weg van de schilder die onder meer te zien is op Madrid (WVG-0033) en Engelenburcht (WVG-0085; zie hier en hier) en die kan worden geïdentificeerd als Pierre Stordiau – Van Genk en Stordiau waren ook al samen te zien op Collage 2000 Beljon Inc.7 De man rechts heeft boven zijn hoofd een tekstwolkje met het woord STÜMPERT. Onduidelijk is of hij dit denkt over een van de anderen of dat dit op hemzelf slaat.

Paranăsky Kultur (detail)

Het is een tafereel waarover veel te zeggen en te hypothetiseren valt. Waar het mij met name om gaat is de drie buizen/reclames/apparaten aan de muur links naast de deuren, steeds met het woord RONSONSERVICE. Eerder signaleerde ik al vergelijkbare beeldelementen op Zelfportret – Zwakzinnigennazorg (WVG-0096) en Zelfportret in De Ark (WVG-0081) en vroeg ik me af wat hier wordt afgebeeld. Helaas biedt ook Paranăsky Kultur geen verklaring. Mocht iemand een idee hebben, over Paranăsky of over RONSONSERVICE, dan zou ik dat graag horen!

NOTEN

  1. ‘In 1989 meldde zich de Rijksdienst Beeldende Kunst bij Van der Endt voor aankopen ten behoeve van de Collectie Nederland. Er werden twee werken aangeschaft, de laatste grote Mockba en Orkest van Coburg.’ Van der Weide, De eenheid van het spinnenweb, p. 223. ↩︎
  2. Annepiet Nouwen aan Jack van der Weide, 5 augustus 2025. ↩︎
  3. Het gebouw bevat naast depotruimtes twee restauratieateliers, een röntgenkamer, een fotostudio, een projectruimte, een ruimte voor houtbewerking en een emballageruimte. Zie de website. ↩︎
  4. Dick Walda aan Jack van der Weide, 30 augustus 2025. ↩︎
  5. De Telegraaf, 6 juli 1989. ↩︎
  6. Sarah Lombardi, “Willem van Genk en de Collection de l’Art Brut: Een verhaal van ontmoetingen”, in: Hans Looijen e.a., Woest, pp. 29-31. Ook verderop in Woest wordt de titel Paranasky Kultur gehanteerd (p. 88). Op de website van de Collection de l’Art Brut heet het werk nog altijd Parnasky Culture. ↩︎
  7. Van der Weide, De eenheid van het spinnenweb, p. 150 ↩︎

Aanzet tot een catalogue raisonné (10)

/ Jack van der Weide / 4 reacties

Dit is het tiende deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk.

Bus-assemblages bij Museum Dr. Guislain, 22 september 2006 (foto: Jack van der Weide)

De bus-assemblages van Willem van Genk vormen een aparte categorie binnen zijn oeuvre, met specifieke aandachtspunten voor een catalogue raisonné. [i] Als gezegd zou er een goede standaardbeschrijving dienen te worden opgesteld, bestaande uit bijvoorbeeld afmetingen, lijnnummer, belangrijkste advertenties, tram/trolleybus en zo verder. Dit om de verschillende assemblages van elkaar te kunnen onderscheiden. Foto’s kunnen bij de identificatie van een bus uitermate behulpzaam zijn, maar ze kunnen het beeld ook vertroebelen vanwege een ongewone hoek of belichting, of vanwege de kant van een bus die al dan niet in beeld is. Het totale aantal bussen is onduidelijk. Vaker wordt een getal van ongeveer zeventig genoemd, met daarnaast de exemplaren die deel uitmaakten van de oorspronkelijke installatie Busstation Arnhem. [ii]

Volgens Kroniek van een samenwerking kwamen via Galerie Hamer twee bussen terecht bij Museum De Stadshof, één bij de kunstenaar Arnulf Rainer in Wenen, zes bij de Franse kunsthandelaar Jean-Pierre Ritsch-Fisch, drie bij La Collection de l’Art Brut in Lausanne en één bij museum L’Aracine in Neuilly-sur-Marne. Ritsch-Fisch zou een aantal van zijn bussen weer verkopen aan het Museum Of Everything van James Brett. In 1998 verwierf De Stadshof via de familie nog eens twee bussen. [iii] Het LaM in Lille bezit drie bussen, volgens hun website alle geschonken door L’Aracine in 2000. Daarnaast bevindt een aantal assemblages zich in particuliere verzamelingen, voor een deel te achterhalen. De rest is vermoedelijk in beheer bij Stichting Willem van Genk.

In mijn overzicht verwijs ik onder meer naar twee typen kartonnen trolleybussen die door Van Genk regelmatig als basis voor zijn assemblages werden gebruikt (soms verknipt en/of verlengd): de bouwplaten van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf Arnhem van de B7900-trolleybus (type 1); en de doosjes in de vorm van trolleybussen voor ‘trolleycake’ en Arnhemse meisjes, gemodelleerd naar de trolleybus BUT 101-136 (type 2). Arnhemse trolleylijnen waren en zijn genummerd van 1 t/m 9. Daarbij heeft lijn 8 nooit bestaan; reed lijn 4 slechts een paar maanden in 1950; werd lijn 7 in 1974 opgeheven en ging hij 1999 weer rijden; en bestaat lijn 6 pas sinds 2012. [iv] Uitgaande van een enigszins historische weergave waren daarmee voor Van Genk de lijnen 1, 2, 3, 5 en 9 van belang.

Het eerste deel van dit overzicht betreft bus-assemblages in twee museale collecties die informatie geven op hun respectieve websites: Stichting Collectie De Stadshof en La Collection de l’Art Brut. Uit de informatie op de twee websites vallen al enkele specifieke problemen bij het beschrijven van de bussen af te leiden. Stichting Collectie De Stadshof bezit vier bus-assemblages, volgens hun website alle ‘mixed media | ca. 1990 | 26,5 x 80 x 13 cm’. Bij die maten wordt opgemerkt dat ‘de lengte 80 cm van de bussen is genomen zonder uitsteeksels.’ Drie van de bussen staan afgebeeld op de website. La Collection de l’Art Brut bezit drie bus-assemblages, waarvan er twee worden genoemd en afgebeeld op hun website. In beide gevallen gaat het om ‘Sans titre | s.d | assemblage de matériaux de récupération divers | 24 x 81 cm’. [v]

Opgenomen in de beschrijvingen zijn uiteraard de opmerkingen en teksten die op foto’s zichtbaar zijn. De bussen van la Collection de l’Art Brut waren te zien tijdens de tentoonstelling Woest.

WVG-6001

Collectie: Stichting Collectie De Stadshof, Utrecht (inv.nr. SH6082)

Afmetingen: 26,5 x 80 x 13 cm (bron: website)

Lijnnummer: 2

Algemeen: het gaat bij deze assemblage om een trolleybus op basis van een kartonnen model (type 2).

Linkerzijde: centraal het woord PEPSI; links naast de deuren logo’s van McDonald’s, beide malen schuin links daaronder COOL MINT. Daklijst met RATELBAND HAP-HOEK.

Rechterzijde: links en rechts logo’s van McDonald’s, beide malen schuin links daaronder COOL MINT.

Voorkant: 2 HOOGKAMP

WVG-6002

Collectie: Stichting Collectie De Stadshof, Utrecht (inv.nr. SH10847)

Afmetingen: 26,5 x 80 x 13 cm (bron: website)

Lijnnummer: 9

Algemeen: het lijkt bij deze assemblage niet te gaan om een trolleybus op basis van een kartonnen model. De dominante kleur is blauw.

Linkerzijde: aan de onderkant CHOCOLAT EXTRA FIN VERKADE. Daklijst met links RATELBAND HAP-HOEK en rechts BUYS NEGEZOENEN, schuin rechts daaronder GEITEKAM […]. Deur links UITGANG, deur rechts INGANG, deur midden GEEN DOORG.

Voorkant: naast het lijnnummer GEITENKAMP, STATION en DE LAAK; daarboven op een apart kaartje ELDEN. Verder naar onderen UNION en een logo van Iglo.

WVG-6003

Collectie: Stichting Collectie De Stadshof, Utrecht (inv.nr. SH6081)

Afmetingen: 26,5 x 80 x 13 cm (bron: website)

Lijnnummer: 14

Algemeen: het gaat bij deze assemblage om een trolleybus op basis van een kartonnen model, zij het niet van één van de twee genoemde typen. De dominante kleur is rood. Het betreft hier een voor Van Genk atypische trolleybus: de reclame voor Ratelband Hap-Hoek ontbreekt en het lijnnummer heeft nooit bestaan binnen het Arnhemse netwerk.

Linkerzijde: Cavallino GIOCATTOLI (centraal), MÄRKLIN Ram (midden links) penstück gebogen Spur HD (midden rechts). Daklijst: HERO EXTRA GROOT (links), light Coca Cola Coca Cola COKE (midden), 14 Centraal Station (rechts).

Rechterzijde: INSPIR Highlight ATION (centraal), daaronder VERKERKE.

Voorkant: 14 Centraal Station, daaronder DRIESLAG GROENE WEIDE 14. [vi]

Dak: Kretzschman (links).

Een afbeelding van de assemblage is opgenomen in Kroniek van een samenwerking, pp. 132-133.

WVG-6004

Collectie: Stichting Collectie De Stadshof, Utrecht (inv. nr. SH10846)

Afmetingen: 26,5 x 80 x 13 cm (bron: website)

Lijnnummer: 3

Algemeen: het gaat bij deze assemblage om een trolleybus op basis van een kartonnen model (type 2). De bus heeft zes wielen.

Rechterzijde: KATJA (midden onder).

Linkerzijde: HISTOR FLEXA FLEXA HISTOR.

Voorkant: 3 CRANEVELD; verder naar onderen een logo van Iglo.

WVG-6005

Collectie: La Collection de l’Art Brut, Lausanne

Afmetingen: 24 x 81 cm (bron: website)

Lijnnummer: 1

Algemeen: het gaat bij deze assemblage om een trolleybus op basis van een kartonnen model (type 2).

Linkerzijde: KROEPOEK (centraal). Daklijst: SUPER frou-frou RATELBAND HAP-HOEK frou-frou MARKT.

Rechterzijde: Marlboro (midden), MODEL ACTIVE SP-690 (onder). Daklijst: ARNHEMSE KOERIER.

Voorkant: VELP, STATION, OOSTERBEEK.

WVG-6006

Collectie: La Collection de l’Art Brut, Lausanne

Afmetingen: 24 x 81 cm (bron: website)

Lijnnummer: 1

Algemeen: het lijkt bij deze assemblage niet te gaan om een trolleybus op basis van een kartonnen model. De dominante kleur is blauw, de bus heeft zes wielen en een harmonica-scharnier.

Linkerzijde: COKE (midden links). Daklijst: Coca-Cola (links), RATELBAND HAP-HOEK; VELP OOSTERBEEK STATION VELP.

Rechterzijde: COKE (midden rechts). Daklijst: VELP ARNH OOSTERB; Blue Band, Blue Band, Coca-Cola.

Voorkant: VELP.

WVG-6007

Collectie: La Collection de l’Art Brut, Lausanne

Afmetingen: 25 x 61 x 14 cm (bron: Woest, p. 82)

Lijnnummer: 9

Algemeen: het gaat bij deze assemblage om een trolleybus op basis van een kartonnen model, zij het niet van één van de twee genoemde typen. De dominante kleur is donkerblauw.

Linkerzijde: gesplitst logo McDonald’s, daartussen en links 2x NIVEA CREMEZEEP. Daklijst: STIMOROL, RATELBAND HAP-HOEK, 9 STATION; daarboven HERO (links), Coca Coca-Cola Cola (rechts).

Rechterzijde: gesplitst logo McDonald’s, daartussen en rechts 3x NIVEA CREMEZEEP, daaronder links ARNHEM 750. Daklijst: RATELBAND HAP-HOEK, daarboven Coca Coca-Cola Cola.

Voorkant: 9.

Een afbeelding van de assemblage is opgenomen in Woest, p. 82.

NOTEN

[i] In deze teksten spreek ik van ‘bus-assemblages’ en ‘bussen’, hoewel er zich naast trolleybussen ook enkele trams tussen de assemblages bevinden. De eerdere, meer algemene blogteksten over de bussen zijn hier en hier te vinden.

[ii] ‘Willem van Genk heeft ongeveer […] 70 autobussen [gemaakt]’ (Nico van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 25); ‘In huis bevinden zich ongeveer 70 modellen van trolleybussen’ (Walda, Koning der stations, p. 128); ‘Trolleybussen | ca 1980/1990 | mixed media (ca 70)’ (Van Berkum e.a., Een getekende wereld, p. 119).

[iii] Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, pp. 105, 109, 113, 115.

[iv] Een historisch overzicht van de lijnenloop van de Arnhemse trolleybus is hier te vinden (geraadpleegd 3 mei 2021).

[v] Gezien de onderlinge verschillen tussen de assemblages is het onwaarschijnlijk dat de maten voor de bussen identiek zijn. Dit geldt uiteraard ook voor Stichting Collectie De Stadshof.

[vi] In Arnhem-zuid is een bushalte Groene Weide, vlakbij winkelcentrum De Drieslag. Het betreft hier niet een halte voor de trolleybus.

Aanzet tot een catalogue raisonné (9)

/ Jack van der Weide / 7 reacties

Dit is het negende deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk.

Woest, 3 oktober 2019. Links boven WVG-0113, daaronder WVH-0007, daarnaast WVG-0005, rechts WVG-0092

Dit is vooralsnog het laatste deel van mijn inventarisatie van het tweedimensionale werk van Willem van Genk. Aan bod komen eerst enkele werken die te zien waren tijdens Woest maar die niet waren opgenomen in de publicatie bij die tentoonstelling. Vervolgens wordt een aantal werken genoemd uit Willem van Genk bouwt zijn universum, een boek uit 2010 van Museum Dr. Guislain in samenwerking met de Stichting Willem van Genk. Details als afmeting, datering en techniek zijn in dit boek echter minimaal zodat er met enig voorbehoud naar dient te worden gekeken. Incidenteel verwijs ik naar ‘de lijst Van der Endt 2000’, een lijst gedateerd 1 juni 2000 met ‘nog verkoopbare werken van Willem van Genk’, opgesteld door Nico van der Endt. Ik eindig met enkele werken die ik ken uit eigen waarneming.

Veel ontbreekt nog, met name een flink aantal merendeels kleinere tekeningen, al dan niet verknipt, sommige te zien tijdens Woest (zonder begeleidende tekst), tijdens andere tentoonstellingen en/of afgebeeld in Willem van Genk bouwt zijn universum. De tekeningen zijn hoofdzakelijk in bezit van de Stichting Willem van Genk en Museum Dr. Guislain; in beide gevallen beschik ik niet over een overzicht. Daarnaast is uiteraard de vraag waar men een lijn dient te trekken. Wat bijvoorbeeld te doen met de brieven, in sommige gevallen geschreven in verschillende kleuren en bezaaid met tekeningen, in andere vrijwel alleen interessant vanwege de inhoud? Verder bestaan er schetsboekjes, plakboekjes, reisverslagen, literatuurlijsten, memo’s enzovoort. Op aard en aantal van deze items is nauwelijks zicht.

WVG-0113

Op de lijst Van der Endt 2000 staat dit werk vermeld als ‘Amsterdam, gezicht op C.S., 1950 | gem. techniek/collage, 63,5 x 40 cm’.

Tijdens de tentoonstelling Woest had dit werk het bijschrift Amsterdam en was het te zien naast twee andere tekeningen over Amsterdam. Op de achterkant heeft Van Genk geschreven Amsterdam centraal station / met ronde Lutersche kerk PH kade, met daarnaast in een naamstempel het jaartal 1950.

Afbeelding: zie foto hierboven.

WVG-0114

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 109
Geldersche tramwegen | s.d. | mixed media | Privécollectie

Dit werk werd in 2017 samen met WVG-0068 door Museum Het Dolhuys aangekocht van een particuliere verzamelaar. Tijdens Woest was het te zien in een van de vitrines.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 109.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0115

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 34
Geldersche tramwegen | s.d. | knipsel uit de bibliotheek van Willem van Genk | Museum Dr. Guislain

Volgens informatie van Museum Dr. Guislain uit september 2015 meet dit werk 47 x 62 cm. [i] De ontbrekende tondo (met een plattegrond van Arnhem) is verwerkt in Urbanisme et Architecture (WVG-0054). Tijdens Woest was het werk te zien in een van de vitrines. [ii]

Afbeelding: Woest, p. 52.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0116

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 108
Laatste blauwe tram | mixed media op bordkarton | s.d. | Privécollectie.

Op de lijst Van der Endt 2000 staat dit werk vermeld als ‘Laatste Blauwe Tram, ca. 1959 | gem. techniek/papier, ca. 28 x 39 cm’. Op de achterkant van dit werk heeft Van Genk geschreven: laatste blauwe tram “NZH”, met daarnaast in een naamstempel 10 Mei 1958. Dit betreft niet de datering van het werk maar is de datum waarop de Blauwe Tram voor de laatste keer reed tussen Den Haag en Voorburg. Tijdens Woest was het werk te zien in een van de vitrines.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 108.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0117

Dit titelloze, onafgemaakte werk bestaat uit zes boardplaatjes waarop Van Genk is begonnen aan een afbeelding van een trolleybus in een stedelijke omgeving. Mogelijk gaat het hier om het laatste werk van Van Genk op board. Tijdens Woest was het werk te zien in een van de vitrines.

Afbeelding: zie hieronder.

WVG-0117

WVG-0118

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 4
Organist St. Bavokerk Haarlem | s.d. | potlood op papier | Museum Dr. Guislain

Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 5.

WVG-0119

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 29
Knipsel uit bibliotheek van Willem van Genk | Museum Dr. Guislain

Afgebeeld is een tram (lijn 1) op het Velperplein in Arnhem ter hoogte van de voormalige Incasso-Bank. Volgens informatie van Museum Dr. Guislain uit juni 2016 meet dit werk 65 x 64 cm. [iii]

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 29 (boven).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0120

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 36
Zonder titel | verf en kleurpotlood op papier | Museum Dr. Guislain

Op de lijst Van der Endt 2000 staat dit werk vermeld als ‘Nijmegen/Bergbahnlinie, ca. 1959 | gem. techniek/papier, 23,5 x 34 cm’. Volgens informatie van Museum Dr. Guislain uit september 2015 meet dit werk 23,5 x 34 cm en heeft het als titel District Mooi Nederland. [iv] Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0121

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 74
Stadsplan Arnhem | uit de bibliotheek van Willem van Genk | Museum Dr. Guislain

Volgens informatie van Museum Dr. Guislain uit juni 2016 meet dit werk 21,8 x 32 cm. [v] Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne (vitrine).

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 74.

WVG-0122

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 104
Leiden – Breedstraat | s.d. | pen en inkt op papier | Privécollectie

Op het linkerdeel van de tekening is het Leidse stadhuis aan de Breestraat te zien. Rechts is afgebeeld het begin van de Breestraat vanaf het Rapenburg.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 104.

WVG-0123

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 126
Zonder titel | s.d. | mixed media op papier | Museum Dr. Guislain

Afgebeeld is een gele bus die door een landschap rijdt.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 126.

WVG-0124

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 127
Zonder titel | s.d. | mixed media op papier | Museum Dr. Guislain

Afgebeeld is een gele bus (lijn 100 naar Doetinchem) op een brug. Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, pp. 126-127.

WVG-0125

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 127
Zonder titel | s.d. | mixed media op papier | Museum Dr. Guislain

Afgebeeld is een tram voor het gebouw van ‘De Nederlanden van 1845’ aan het Willemsplein in Arnhem. Volgens informatie van Museum Dr. Guislain uit juni 2016 meet dit werk 23,5 x 34 cm. [vi] Het is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 127.

WVG-0126

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 142
Groot Arnhem | s.d. | mixed media op papier | Museum Dr. Guislain

Op de lijst Van der Endt 2000 staat dit werk vermeld als ‘Den Haag/Boekenweek | gem. techniek/papier, 22,8 x 30,8 cm’. Afgebeeld is de Hofplaats in Den Haag, met op de voorgrond een parkeerplaats met auto’s en touringcars.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 142 (boven).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0127

Willem van Genk bouwt zijn universum (2010), p. 142
Vaarwel Tram | s.d. | mixed media op papier | Museum Dr. Guislain

Afgebeeld is de Amsterdamse Poort in Haarlem. De tekst VAARWEL TRAM heeft betrekking op de laatste rit van de Noord-Hollandse Blauwe Tram op 31 augustus 1957. Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

Afbeelding: Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 142 (onder).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0128

Tekening van een stadstafereel in Groningen. Op de lijst Van der Endt 2000 staat dit werk vermeld als ‘Groningen met 1 mei optocht | gem. techniek/papier, 24 x 35 cm’. Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

WVG-0129

Tekening van de St. Bavokerk in Haarlem. Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne.

WVFG-0130

Tekening van een 1 mei-optocht voor de Dom in Keulen. De ontbrekende tondo is verwerkt in Urbanisme et Architecture (WVG-0054). Het werk is te zien tijdens de tentoonstelling Megalopolis bij de Collection de l’Art Brut in Lausanne (vitrine).

Zie hier voor meer informatie over dit werk en een afbeelding.

Megalopolis (Lausanne), maart 2021. Tegen de muur links v.l.n.r. WVG-0124, onbekend, WVG-0111; tegen de achtermuur WVG-0016 en een stukje van WVG-0028; tegen de muur rechts v.l.n.r. WVG-0118, WVG-0128, WVG-0125, WVG-0120, WVG-0127, WVG-0129; op de voorgrond in de vitrine WVG-0130

WVG-0131

Een set van zes litho’s die Van Genk in 1995 maakte. Drie litho’s vormen samen een afbeelding van het bovenste deel van een kerk, de drie andere tonen steeds drie personen op een treinperron.

WVG-0131a – linkerdeel kerk
WVG-0131b – middendeel kerk
WVG-0131c – rechterdeel kerk
WVG-0131d – perronscène I (links een man en een vrouw; lichter dan WVG-0131f)
WVG-0131e – perronscène II (paal met in spiegelbeeld de tekst VOIE).
WVG-0131f – perronscène III (links twee mannen; donkerder dan WVG-0131d)

Volledige sets litho’s bevinden zich bij Galerie Hamer, bij Stichting Collectie De Stadshof en in enkele particulier collecties.

Zie hier voor meer informatie over dit werk en een afbeelding.

WVG-0132

Tekening met een trein- of tramwagon met een reclame voor Turmac, een prominente pantograaf en het woord MÄRKLIN. Van Genk maakte meerdere kopieën van de tekening, die achter elkaar kunnen worden gelegd en op die manier een nieuwe afbeelding vormen. Het werk is vermoedelijk gemaakt in de tweede helft van de jaren negentig en bevindt zich bij Museum Dr. Guislain.

Zie hier voor meer informatie over dit werk en een afbeelding.

WVG-0133

Tekening in vierkleurenbalpen van het Haagse Leyenburg-ziekenhuis. In een tweede, bewerkte versie is een kopie van een strook uit het midden van de afbeelding aan de onderkant van een kopie van het hele werk geplakt, waarna het resultaat opnieuw met balpen en gouacheverf is bewerkt. Het werk is vermoedelijk gemaakt in de tweede helft van de jaren negentig en bevindt zich bij Museum Dr. Guislain.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

NOTEN

[i] E-mail van Eline Van de Voorde aan Jack van der Weide, 21 september 2015.

[ii] Dit leid ik af uit het feit dat een afbeelding is opgenomen in de publicatie. Zelf heb ik het werk tijdens Woest niet gezien.

[iii] E-mail van Eline Van de Voorde aan Jack van der Weide, 17 juni 2015.

[iv] E-mail van Eline Van de Voorde aan Jack van der Weide, 21 september 2015.

[v] E-mail van Eline Van de Voorde aan Jack van der Weide, 17 juni 2015.

[vi] Idem.

Aanzet tot een catalogue raisonné (8)

/ Jack van der Weide / 3 reacties

Dit is het achtste deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk.

Collage ’78 | 1978 | gemengde techniek op hardboard | 92 x 105,5 | Collection de l’Art Brut, Lausanne

WVG-0096

Een getekende wereld (1998), p. 119
Zelfportret-zwakzinnigennazorg | 1978 | mixed media on board | 94,5 x 105 cm | De Stadshof Zwolle, inv. nr. SH 190

Woest (2019), p. 26
Zelfportret Zwakzinnigennazorg | 1978 | gemengde techniek op hardboard | 94,5 x 105 cm | Stichting Collectie De Stadshof

Galerie Hamer verkocht het werk in 1989 voor fl. 15.000 aan een particuliere verzamelaar, die het in 1990 aan de Stichting Museum voor Naïeve Kunst schonk.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 48

Zie hier, hier en hier voor meer informatie over dit werk

WVG-0097

Een getekende wereld (1998), p. 119
Collage ’78 | 1978 | mixed media on board | 92 x 105,5 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 2654

Woest (2019), p. 104
Collage ’78 | 1978 | gemengde techniek op hardboard | 92 x 105,5 cm | Collection de l’Art Brut, Lausanne

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 78.

WVG-0098

Een getekende wereld (1998), p. 119
Orkest van Coburg | 1980 | mixed media on paper | 81,5 x 118 cm | Instituut Collectie Nederland, inv. nr. K 89407

Woest (2019), p. 132
Orkest van Coburg | 1980 | gemengde techniek op papier | 93 x 130 cm | Collectie Dolhuys, Haarlem

Galerie Hamer verkocht het werk in 1989 aan de De Rijksdienst Beeldende Kunst voor fl. 16.500.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 50-51.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0099

Een getekende wereld (1998), p. 115
Vallei de los Caidos | 1986 | oil on board | 64 x 119 cm | artist

Vallei de los Caidos maakte uiteindelijk deel uit van het negental schilderijen dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000. Het stond aanvankelijk niet genoemd in de subsidieaanvraag. [i] Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 125.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0100

Een getekende wereld (1998), p. 115
Kapsalon | 1988 | oil on board | 61 x 120 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 9748

Woest (2019), p. 148
Kapsalon | 1988 | olieverf op hardboard | 61,5 x 102,5 cm | Collection de l’Art Brut, Lausanne

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 68-69.

WVG-0101

Een getekende wereld (1998), p. 115
Zonder titel | ca 1990 | mixed media on paper | 40 x 60 cm | artist

De eenheid van het spinnenweb, p. 225
Wodka Kasakoff

Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 40-41.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0102

Een getekende wereld (1998), p. 115
Station Brussel | 1994 | ballpoint on paper | 61,5 x 120,5 cm | Museum Charlotte Zander Schloβ Bönnigheim, inv. nr. Genk 2

Woest (2019), p. 60
Station Brussel Zuid | 1994 | bewerkte kopie van balpentekening | 61,5 x 120,5 cm | Sammlung Zander, Bönnigheim

Een identiek exemplaar van dit werk bevindt zich in de collectie van een particuliere verzamelaar in Den Haag. In dezelfde collectie bevindt zich ook een aantal al dan niet voltooide versies van dit werk, waarvan er enkele te zien waren tijdens Woest en waarvan er twee zijn afgedrukt in de publicatie (Woest, pp. 60 [onder] en 63).

Afbeelding: Woest, p. 60.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0103

Een getekende wereld (1998), p. 115
Zagreb | 1995 | ballpoint on paper | 86 x 138,5 cm | De Stadshof Zwolle, inv. nr. 6080

Galerie Hamer verkocht het werk in 1996 aan De Stadshof voor fl. 14.000. [ii] Het was niet te zien tijdens Woest. Bij Museum Dr. Guislain in Gent bevindt zich een versie waarbij de sinaasappelnetjes die op het werk zijn aangebracht, gekopieerd zijn.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 54-55.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0104

Een getekende wereld (1998), p. 115
Laatste stoomtrein over de Maas | 1996 | ballpoint on paper | 50 x 60 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid. Mogelijk gaat het om een werk dat is ontstaan uit de afbeelding links in de bovenste strook van Zagreb (WVG-0103). Bij Museum Dr. Guislain in Gent bevinden zich meerdere uitvergrote kopieën (sommige licht bewerkt) van deze tekening.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0105

Een getekende wereld (1998), p. 115
Orkest van Coburg in Zagreb | 1995 | ballpoint on paper | 41 x 210 cm | artist

Het betreft hier een bewerkte uitvergroting van de onderste strook van Zagreb (WVG-0103). Het werk was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie. 

Afbeelding: foto’s tentoonstelling Woest.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0106

Een getekende wereld (1998), p. 115
Busstation Arnhem | 1996 | ballpoint on paper | 68 x 146 cm | artist

Het betreft hier een bewerkte uitvergroting van de afbeelding in het midden van de bovenste strook van Zagreb (WVG-0103). Bij Museum Dr. Guislain in Gent bevindt zich een versie waarbij enkele kleurenkopieën niet helemaal op elkaar aansluiten. Het werk was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie. 

Zie hier voor meer informatie over dit werk en een afbeelding.

WVG-0107

Een getekende wereld (1998), p. 115
Station | 1996 | ballpoint on paper | 15 x 70 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid. Mogelijk gaat het om een werk dat is ontstaan uit de afbeelding rechts in de bovenste strook van Zagreb (WVG-0103).

Woest, 3 oktober 2019. Links WVG-0098, rechts WVG-0105 (boven) en WVG-0106 (onder)

Van 19 september 2019 tot 3 januari 2021 was in het Outsider Art Museum (tegenwoordig: Museum van de Geest) in de Hermitage in Amsterdam de tentoonstelling Woest te zien. Het was na 1976 (Boxtel) en 1998 (Zwolle) de derde grote overzichtstentoonstelling van het werk van Willem van Genk. De publicatie bij de tentoonstelling toonde een groot aantal van de geëxposeerde werken, zij het niet alle. In de uitgave Woest zijn vijf tweedimensionale werken beschreven die in Een getekende wereld nog niet werden genoemd. [iii]

WVG-0108

Woest (2019), p. 57
Wissenschaft und Menscheid | datum onbekend | olieverf op hardboard | 63 x 30,5 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het lijkt hier te gaan om een werk uit de periode 1975-1985.

Afbeelding: Woest, p. 56.

WVG-0109

Woest (2019), p. 64
Zonder titel | datum onbekend | tekening op papier | 27,5 x 41 cm | Collectie Irene Zalme, Den Haag

Afgebeeld is het gebouw van de Vlaamse Opera aan de Frankrijklei in Antwerpen, met op de straat ervoor enkele trams en een 1 mei-optocht.

Afbeelding: Woest, pp. 64-65.

WVG-0110

Woest (2019), p. 83
Bomenlaan | datum onbekend | olieverf op papier | 67 x 62 cm | Collectie Irene Zalme, Den Haag

Rechts op de afbeelding is een bordje te zien met de tekst Dieren Gelderse toren; in de verte rijdt een bus.

Afbeelding: Woest, p. 83.

WVG-0111

Woest (2019), p. 130
Drieluik Amsterdam | datum onbekend | gemengde techniek op papier | 39 x 194,5 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Woest, pp. 130-131.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0112

Woest (2019), p. 154
Pink Pronkjewail | 1985 | olieverf op hardboard | 40 x 100 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Woest, p. 154-155.

NOTEN

[i] E-mail van Frans Smolders aan Jack van der Weide, 6 april 2021.

[ii] Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 105.

[iii] Over de werken die wel te zien waren tijdens de tentoonstelling maar niet in de publicatie werden opgenomen, kom ik later nog te spreken.

Aanzet tot een catalogue raisonné (7)

/ Jack van der Weide / 5 reacties

Dit is het zevende deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk.

Amsterdam Centraal Station | ca. 1960 | tekening op papier | 60 x 40 cm | particuliere collectie

In 1998 was in museum De Stadshof in Zwolle de overzichtstentoonstelling Willem van Genk: Een getekende wereld te zien. De gelijknamige publicatie was in feite de eerste monografie over Van Genk – een jaar eerder was weliswaar Koning der stations van Dick Walda al verschenen, maar daarbij ging het toch om een ander genre. Een getekende wereld bevatte onder meer een chronologisch geordend overzicht van het oeuvre van Van Genk, waarin de werken waren opgenomen die in 1964 in Hilversum en 1976 in Boxtel waren getoond. Daarnaast bevatte het overzicht nog meer items: enerzijds de werken tot en met 1976 die om wat voor reden dan ook in de eerdere catalogi hadden ontbroken, anderzijds de werken die Van Genk ná 1976 had gemaakt.

WVG-0082

Een getekende wereld (1998), p. 107
Zonder titel | ca 1955 | oil on paper | 25 x 30 cm | J.J. Bejon Oud Beyerland

Woest (2019), p. 77
Bahnhof Friedrichstrasse, Berlijn | 1964 | olieverf op board | 17,5 x 25 cm | Collectie Joop Beljon, Strijen

Afbeelding: Woest, pp. 77-78 (voor- en achterkant)

Zie hier voor meer informatie over dit werk

WVG-0083

Een getekende wereld (1998), p. 107
Amsterdam Centraal Station | ca 1959 | pencil on paper | 60 x 40 cm | private collection

Begin 2019 was dit werk in het bezit van de Amerikaanse verzamelaar Kevin O’Rourke, die het via kunsthandelaar Stephen Romano aanbood voor € 125.000. [i] Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 113.

WVG-0084

Een getekende wereld (1998), p. 109
Zonder titel (Moskou?) | ca 1960 | pencil on paper | 20 x 15 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid. Mogelijk gaat het om een tekening die bekend is onder een andere naam.

WVG-0085

Een getekende wereld (1998), p. 109
Engelenburcht | 1963 | mixed media on board | 61 x 61 cm | artist

Woest (2019), p. 132
Engelenburcht | 1963 | olieverf op hardboard | 60 x 61,5 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: Engelenburcht | 1963 | o/b | 61 x 61 | ges. r.o.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 112

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0086

Een getekende wereld (1998), p. 109
Dom van Ravenna | 1964 | oil on board | 30 x 40 cm | artist

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: Ravenna (Dom) | 1964 | o/b | 30 x 40 | ges. r.o.

Galerie Hamer verkocht het werk in 1999 aan een Amsterdamse verzamelaar. Het maakt tegenwoordig deel uit van een particuliere collectie in Maastricht en was niet te zien tijdens Woest.

Zie hier voor meer informatie over dit werk en voor een afbeelding ervan.

WVG-0087

Een getekende wereld (1998), p. 111
Rondvaart | 1966 | coloured etching | 15 x 23 cm | artist

Stichting Collectie De Stadshof kreeg een afdruk van deze ongenummerde ets in augustus 1999 in langdurige bruikleen van kunstenaar Jan Bernhard Meinen. De geregistreerde afmeting is 18,6 x 19 cm. [ii] Tekst op de ets: rondvaart op de Dneppr nabij Kiev. Van Genk verwerkte een afdruk van de ets in Waarheidsfestival (WVG-0049).

WVG-0088

Een getekende wereld (1998), p. 111
Zonder titel (unfinished) | ca 1970 | mixed media on paper | 100 x 65 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid. Gezien de afmeting gaat het mogelijk om de onvoltooide tekening van de metro in Madrid, hier beschreven en afgebeeld.

WVG-0089

Een getekende wereld (1998), p. 111
Zonder titel (orkest) | ca 1970 | oil on board | 15 x 15 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid. Mogelijk gaat het om het hieronder afgebeelde werk, dat zich eind 2018 binnen bereik van Ans van Berkum bevond. [iii] Het was niet te zien tijdens Woest.

Zonder titel (mogelijk WVG-0089) | Olieverf op hardboard

WVG-0090

Een getekende wereld (1998), p. 111
Zonder titel (meisje met ijsje) | ca 1970 | mixed media on board | 20 x 40 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid.

WVG-0091

Een getekende wereld (1998), p. 111
Zonder titel (kathedraal) | ca 1970 | mixed media on paper | 30 x 50 cm | artist

Het gaat hier om het werk dat Nico van der Endt in 2014 aanduidt als “Smolny Kathedraal, Leningrad | 1966 | mixed media on paper | private collection | the Netherlands.” [iv] Galerie Hamer verkocht het in 1999 aan een Amsterdamse verzamelaar. Het werk maakt tegenwoordig deel uit van een particuliere collectie in Maastricht en was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 73.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0092

Een getekende wereld (1998), p. 115
Kyoto | ca 1970 | mixed media on paper | 90 x 169 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 6887

Woest (2019), p. 132
Station Tokio (Kyoto) | ca. 1970 | gemengde techniek op papier | 89 x 169 cm | Collection de l’Art Brut, Lausanne

Afbeelding: Woest, pp. 70-71.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0093

Een getekende wereld (1998), p. 115
Zonder titel | ca 1970 | oil on board | 15 x 15 cm | artist

Onbekend is welk werk hier wordt aangeduid.

WVG-0094

Een getekende wereld (1998), p. 115
Zonder titel (Kalettistation Boedapest) | ca 1975 | mixed media on carton | 50 x 60 cm | artist

Woest (2019), p. 132
Station Keleti, Boedapest | ca. 1975 | gemengde techniek op karton | 91 x 72 cm | Bruikleen van The Museum of Everything, Londen

Afbeelding: Woest, pp. 80-81.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0095

Een getekende wereld (1998), p. 119
Metrostation Moskou | 1976 | mixed media on cardboard | 30 x 53 cm | artist

Woest (2019), p. 72
Metrostation Moskou | 1966 | gemengde techniek op karton | 35 x 53 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Woest, pp. 72-25 (voor- en achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

NOTEN

[i] E-mail van Ans van Berkum aan Jack van der Weide, 5 februari 2019.

[ii] E-mail van Frans Smolders aan Jack van der Weide, 6 april 2021.

[iii] E-mail van Ans van Berkum aan Jack van der Weide, 30 november 2018.

[iv] Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 73.

Aanzet tot een catalogue raisonné (6)

/ Jack van der Weide / 1 reactie

Dit is het zesde deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk. Eerdere delen hier, hier, hier, hier en hier.

Great Railroads of the World | ca. 1967 | gemengde techniek op board | 68 x 133 cm | Stichting Collectie De Stadshof, Utrecht | Foto: Marcel Köppen

Het laatste deel van de catalogus van Galerie De Ark uit 1976 was gereserveerd voor een specifiek deel van het werk van Willem van Genk, “gele serie | olieverf op board | collages”. Tot deze gele serie rekende Dick Heesen zestien werken in olieverf op board met geel als belangrijke kleur, die ruwweg tussen 1967 en 1975 waren ontstaan. Tien van die werken werden genoemd op een lijstje dat Addy Persoon-van Genk in 1971 stuurde aan Pieter Brattinga (zie hier) en dat ik hieronder aanduidt als “de lijst Addy 1971”.

WVG-0066

Willem van Genk (1976), p. 49
Famous World Railways | Olieverf op board | 130 x 66

Een getekende wereld (1998), p. 115
Great Railroads of the World | ca 1970 | mixed media on board | 68 x 133 cm | De Stadshof Zwolle, inv. nr. SH 189

Het werk komt als RAILWAYS voor op de lijst Addy 1971. Nico van der Endt verkocht het in 1990 aan Stichting Verzameling Van Wijngaarden-Boot, [i] die het schonk aan de Stichting Museum voor Naïeve Kunst (nu: Stichting Collectie De Stadshof). Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 58-59 (voor- en achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0067

Willem van Genk (1976), p. 50
Project Asbery II | Olieverf op board | 122 x 78

Een getekende wereld (1998), p. 115
Project Asbery II | ca 1970 | oil on board | 78 x 122 cm | De Stadshof Zwolle

Het werk komt als HET PROJECT ASBERY HAVANNA voor op de lijst Addy 1971. Het maakte deel uit van het negental werken dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000. Het was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 91.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0068

Willem van Genk (1976), p. 50
Project Asbery I | Olieverf op board | 185 x 80

Een getekende wereld (1998), p. 115
Project Asbery 1 | ca 1970 | oil on board | 80 x 185 cm | unknown

Woest (2019), p. 42
Het Project Asbery Moskou | ca. 1970 | olieverf op hardboard | 84 x 189 cm | Collectie Dolhuys, Haarlem

Het werk komt als HET PROJECT ASBERY MOSKOU voor op de lijst Addy 1971. Na de tentoonstelling bij De Ark voegde Van Genk nog een aantal beeldelementen toe. Het werk werd met steun van het Mondriaan Fonds in 2017 door Museum Het Dolhuys aangekocht van een particuliere verzamelaar.

Afbeelding: Woest, pp. 42-43.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0069

Willem van Genk (1976), p. 51
Collage ’70 | Olieverf op board | 123 x 136

Een getekende wereld (1998), p. 115
Collage ’70 | ca 1970 | mixed media on paper | 140,5 x 126 cm | Fonds National d’Art Contemporain France, inv. nr. 92234

Het werk komt als COLLAGE 70 RUIMTEVAART voor op de lijst Addy 1971.

Galerie Hamer verkocht het werk in 1991 via de kunstenaar Hervé di Rosa aan de Franse staat, waarna het uiteindelijk in het LaM in Lille belandde. [ii] Volgens de website van het LaM gaat het voor wat de materialen betreft om ‘Encre, gouache sur papier collé sur panneaux d’isorel assemblés’. Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Zie hier voor meer informatie over dit werk en voor een afbeelding ervan.

WVG-0070

Willem van Genk (1976), p. 51
Microcollage 72 – 73 | 132 x 72

Een getekende wereld (1998), p. 115
Microcollage ’73/Studiereis van Beatrix en Claus | 1973 | mixed media on board | 72 x 132 cm | De Stadshof Zwolle

Woest (2019), p. 114
Microcollage ’73 of Studiereis van Beatrix en Claus | 1973 | gemengde techniek op hardboard | 72 x 132 cm | Stichting Collectie De Stadshof, Utrecht

Het werk maakte deel uit van het negental werken dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 6-7.

WVG-0071

Willem van Genk (1976), p. 52
Arthur Hailey Airport I | 119 x 111

Een getekende wereld (1998), p. 111
Arthur Hailey Airport 1, (Soviet Space Research) | ca 1965 | mixed media on board | 111 x 119,5 cm | artist

Woest (2019), p. 48
Airports II – Japan Airlines | ca. 1965 | gemengde techniek op hardboard | 114 x 123 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het werk komt als AIRPORTS II/ – JAPAN AIR LINES voor op de lijst Addy 1971.

Afbeelding: Woest, pp. 48-49 (voor- en achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0072

Willem van Genk (1976), p. 52
Arthur Hailey Airport II | 120 x 91

Een getekende wereld (1998), p. 111
Arthur Hailey Airport 2 | ca 1965 | mixed media on board | 91 x 120 cm | artist

Woest (2019), p. 44
Airports III Garuda Indonesia | ca. 1965 | gemengde techniek op hardboard | 91 x 120 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het werk komt als AIRPORTS III/ – GARUDA-INDONESIA voor op de lijst Addy 1971.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 67.

WVG-0073

Willem van Genk (1976), p. 53
Cubaanse Luchthaven | 91 x 81

Een getekende wereld (1998), p. 119
Cubaanse luchthaven | ca 1975 | mixed media on board | 81 x 91 cm | De Stadshof Zwolle

Het werk komt als WORLDAIRCRAFT II/ CUBANA AIRWAYS voor op de lijst Addy 1971. Het maakte deel uit van het negental werken dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000.

Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 66.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0074

Willem van Genk (1976), p. 53
World Aircraft | 97 x 99

Een getekende wereld (1998), p. 111
World Aircraft | ca 1965 | mixed media on board | 97 x 99 cm | private collection

Woest (2019), p. 50
World Aircraft I KLM | ca. 1965 | gemengde techniek op hardboard | 101 x 101 cm | Particuliere Collectie

Het werk komt als WORLDAIRCRAFT I/ K.L.M voor op de lijst Addy 1971. Tijdens Woest werd het voor het eerst sinds 1976 weer tentoongesteld.

Afbeelding: Woest, pp. 50-51.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0075

Willem van Genk (1976), pp. 54-55 (voorkant + details)
World Airport | 119 x 114

Een getekende wereld (1998), p. 111
World Airport | ca 1965 | mixed media on board | 113,5 x 120 cm | De Stadshof Zwolle

Woest (2019), p. 54
World Airport | ca. 1965 | gemengde techniek op hardboard | 120 x 124 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het werk komt als AIRPORTS I/ – TOKYO HANEDA (INT.) voor op de lijst Addy 1971. Hoewel het in de subsidieaanvraag van De Stadshof uit augustus 1998 stond genoemd als een van de werken die via Galerie Hamer zouden worden aangekocht, gebeurde dit uiteindelijk niet.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 8.

WVG-0076

Willem van Genk (1976), p. 56
Academy Information | 154 x 61

Een getekende wereld (1998), p. 111
Academy Information/Art Expo | ca 1970 | mixed media on board | 61,5 x 155 cm | Dr. Jean-Paul Nougaret Durafort Montpellier

Woest (2019), p. 90
Collage 2000 Beljon Inc. | 1970 | gemengde techniek op papier | 65 x 51 cm | Collectie Graffe, Brussel

Het werk komt als COLLAGE 2000 BELJON INC. voor op de lijst Addy 1971. Nico van der Endt verkocht het in 1991 voor fl. 30.000 aan ‘een belangrijke Franse verzamelaar’. [iii]

Afbeelding: Woest, pp. 90-91.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0077

Willem van Genk (1976), p. 56
Collage from the Hate | 163 x 64

Een getekende wereld (1998), p. 119
Collage from the hate | ca 1975 | mixed media on board | 64 x 163 cm | artist

Woest (2019), p. 84
Kollage van de Haat | ca. 1975 | gemengde techniek op hardboard | 64 x 163 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 58.

WVG-0078

Willem van Genk (1976), pp. 56-58 (voorkant + details)
Paranasky Culture | Collage | 142 x 70

Een getekende wereld (1998), p. 115
Parnasky Culture | 1972 | mixed media on board | 70 x 142 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 2655

Woest (2019), p. 88
Paranasky Kultur | 1972 | gemengde techniek op hardboard | 70 x 142 cm | Collection d’Art Brut, Lausanne

Afbeelding: Woest, pp. 88-89.

WVG-0079

Willem van Genk (1976), p. 59
New York Trip | Mr. Petron | 160 x 65

Een getekende wereld (1998), p. 115
New York Strip/Mr. Petrov | ca 1973 | mixed media on board | 65 x 160,5 cm | artist

Woest (2019), p. 94
Mr. Petrov | ca. 1973 | gemengde techniek op hardboard | 65 x 160 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Woest, pp. 94-95.

De grote naïeven | ca. 1975 | olieverf op board | 54 x 88,5 cm | coll. Galerie Hamer, Amsterdam | Foto: Clemens Boon, Amsterdam

WVG-0080

Willem van Genk (1976), p. 59
Willem van Genk in het Stedelijk

Een getekende wereld (1998), p. 115
Willem van Genk in het Stedelijk | 1974 | oil on board | 80 x 120 cm | private collection

Woest (2019), p. 152
De grote naïeven | 1974 | gemengde techniek op hardboard | 54 x 88,5 cm | Collectie Galerie Hamer, Amsterdam

Afbeelding: Woest, pp. 152-153.

Het werk werd in 1981 buiten Galerie Hamer om geveild en bracht fl. 200 op. De nieuwe eigenaar verkocht het kort daarna door aan kunstenaar Reinier Lucassen voor fl. 800. In 2008 verkocht Lucassen het werk aan Nico van der Endt. [iv]

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0081

Willem van Genk (1976), p. 2
Zelfportret | Olieverf op board | (gele serie) | 92 x 62

Een getekende wereld (1998), p. 115
Zelfportret in de Ark | ca 1974 | mixed media on board | 61 x 92 cm | J.P. Born Amsterdam

Woest (2019), p. 156
Zelfportret in de Ark | 1974 | gemengde techniek op hardboard | 92 x 62 cm | Bruikleen van The Museum of Everything, Londen

Afbeelding: Woest, pp. 156-157.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

NOTEN

[i] ‘Tevens wordt het schilderij The Great Railroads of the World getoond dat men graag zal verwerven en dat dankzij de hulp van een Rotterdamse stichting in het volgende jaar gerealiseerd kan worden.’ (Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 63.)

[ii] Ibid., p. 69.

[iii] Ibid.

[iv] Ibid., p. 45.

Aanzet tot een catalogue raisonné (5)

/ Jack van der Weide / 3 reacties

Dit is het vijfde deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk. Eerdere delen zijn hier, hier, hier en hier te vinden.

Vervoer USSR | ca. 1965 | gemengde techniek op papier | 156,5 x 175,5 cm | Musée L, Louvain-la-Neuve | Foto: J.-P. Bougnet

WVG-0046

Willem van Genk (1976), p. 33
Keulen | Collage | 98 x 140

Een getekende wereld (1998), p. 107
Keulen | ca 1960 | mixed media on paper | 140 x 98 cm | artist

Woest (2019), p. 112
Keulen | ca. 1960 | gemengde techniek op papier | 98 x 140 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Woest, p. 113.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0047

Willem van Genk (1976), pp. 34-36 (voorkant + details)
Amsterdam | Tekeningen collage | 227 x 98

Een getekende wereld (1998), p. 107
Amsterdam | ca 1959 | mixed media on paper | 90 x 227 cm | unknown

Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van en samenwerking, pp. 54-55.

Zie hier en hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0048

Willem van Genk (1976), p. 37
Amsterdam – Moskou per K.L.M. | Collage | 150 x 131

Een getekende wereld (1998), p. 109
Amsterdam – Moskou | 1967 | mixed media on board | 128 x 147 cm | Collection de l’Aracine in depot Musée d’art moderne de Lille Métropole Villeneuve d’Ascq, inv. nr. A. 996.301 (1282)

Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 33.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0049

Willem van Genk (1976), p. 38
Waarheidsfestival | Collage | 152 x 100

Een getekende wereld (1998), p. 115
Waarheidsfestival | ca 1970 | mixed media on paper | 98 x 150 cm | artist

Woest (2019), p. 144
Waarheidsfestival | ca. 1970 | gemengde techniek op papier | 108,5 x 159 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 4-5.

WVG-0050

Willem van Genk (1976), p. 38
Brooklyn Bridge | Collage | 180 x 100

Een getekende wereld (1998), p. 115
Brooklyn Bridge | ca 1975 | mixed media on paper | 88 x 111 cm | De Stadshof Zwolle

Broooklyn Bridge maakte deel uit van het negental werken dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000. Het is momenteel eigendom van het Stichting Collectie De Stadshof, dat op de eigen website als techniek vermeldt ‘gemengde techniek (ballpoint, potlood, gouache, acrylverf) collage op pakpapier (verschillende papieren, doorzichtig plastic)’, als datering ca. 1960 – 1975 en als maten 97 x 178 cm. Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 82-83.

WVG-0051

Willem van Genk (1976), p. 39
Treinen | Collage Tekeningen | 122 x 70

Een getekende wereld (1998), p. 111
Blauwe trein/Victoriastation | ca 1966 | mixed media on board | 80 x 290 cm | Collection de l’Aracine in depot Musée d’art moderne de Lille Métropole Villeneuve d’Ascq, inv. nr. A. 996.302 (1283)

Bij de reizende tentoonstelling Nederlandse zondagsschilders: de droomwereld der naïeven in 1966 werd een werk van Van Genk met de titel Spoorwegen een eervolle vermelding; mogelijk gaat het hier om dit werk. Zeker is wel dat dit het werk getiteld Tram- en spoorwegen is waarmee Van Genk in 1967 de de landelijke schilder- en tekenwedstrijd van Co-op Nederland won.

De website van het LaM in Lille, waar het werk zich bevindt, geeft als datering ‘avant 1987’, als techniek ‘Encre, crayon de couleur, stylo-feutre et gouache sur papier brun marouflé sur toile’ en als maten 72 x 222 cm. Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 124-125.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0052

Willem van Genk (1976), p. 39
Den Haag | Collage Tekeningen | 200 x 88

Een getekende wereld (1998), p. 107
Bouwend ‘s-Gravenhage | 1950/60 | mixed media on paper | 100 x 210 cm | artist

Woest (2019), p. 124
Bouwend ‘s-Gravenhage | 1960 | gemengde techniek op papier | 102 x 212 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 90-91.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0053

Willem van Genk (1976), p. 39
Moskou | Collage Tekeningen | 173 x 97

Een getekende wereld (1998), p. 115
Moskou | ca 1970 | mixed media on paper | 94,5 x 173 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 6888

Woest (2019), p. 102
Moskou | 1966 | collage van tekeningen op papier | 94,5 x 173 cm | Collection de l’Art But, Lausanne

Afbeelding: Woest, pp. 102-103.

WVG-0054

Willem van Genk (1976), p. 41
Architectuur | Collage Tekeningen | 174 x 99

Een getekende wereld (1998), p. 109
Urbanisme et Architecture | 1960/1970 | mixed media on paper | 75,5 x 172 cm | De Stadshof Zwolle

Urbanisme et Architecture maakte deel uit van het negental werken dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000. Het is momenteel eigendom van het Stichting Collectie De Stadshof, dat op de eigen website als techniek vermeldt ‘gemengde techniek (ballpoint, potlood, gouache, acrylverf) en collage op pakpapier’. Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 62-63.

WVG-0055

Willem van Genk (1976), p. 41
Steden | Collage Tekeningen | 95 x 67

Een getekende wereld (1998), p. 109
Bragah | 1960 | mixed media on paper | 70 x 100 cm | Collection de l’Aracine in depot Musée d’art moderne de Lille Métropole Villeneuve d’Ascq, inv. nr. A. 996.331 (1616)

Woest (2019), p. 106
Minsk-Mosca | 1966-1967 | gemengde techniek op papier | 66,7 x 97,4 cm | Donatie door L’Aracine in 1999, LaM, Lille Métropole

De website van het LaM vermeldt onder afzonderlijke titels de voorkant (Minsk-Mosca, ‘Encre, stylo à bille et gouache sur morceaux de papier kraft marouflés sur toile libre’) en de achterkant (Bragah, ‘Stylo à bille sur papier contrecollé sur toile libre, stylo à bille sur la toile libre’) van dit werk.

Afbeelding: Woest, pp. 106-107 (voorkant), 108-109 (achterkant).

WVG-0056

Willem van Genk (1976), p. 43
Internationale | Collage Tekeningen | 171 x 101

Een getekende wereld (1998), p. 111
Internationale | ca 1967 | mixed media on paper | 98 x 174,5 cm | Alpha Cubic International Japan

Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van en samenwerking, pp. 76-77.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0057

Willem van Genk (1976), p. 43
Glimpses of Asia | Collage Tekeningen | 184 x 100

Een getekende wereld (1998), p. 111
Glimpses of Asia | ca 1967 | mixed media on paper | 95,5 x 180 cm | Alpha Cubic International Japan

Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van en samenwerking, pp. 74-75.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0058

Willem van Genk (1976), p. 44
50 jaar Sovjet-Unie | Collage Tekeningen | 175 x 97

Een getekende wereld (1998), p. 111
50 jaar Sovjet-Unie | 1967 | mixed media on paper | 96 x 174 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 6702

Woest (2019), p. 98
50 jaar Sovjet-Unie | 1967 | gemengde techniek op papier | 96 x 174 cm | Collection de l’Art But, Lausanne

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van en samenwerking, pp. 78-79.

WVG-0059

Willem van Genk (1976), p. 44
Märklin | Collage Tekeningen | 95 x 74

Een getekende wereld (1998), p. 115
Märklin | 1970 | mixed media on paper | 72,5 x 94 cm | The Outsider Collection/The Outsider Archive London, inv. nr. oa 326

Nico van der Endt verkocht het werk in 1989 aan het Outsider Archive voor ₤ 1.500. [i] Daarbij werd de commissie verrekend die Monika Kinley van het Outsider Archive kreeg voor haar bemiddeling bij de verkoop van WVG-0056 en WVG-0057 aan het Japanse Alpha Cubic. [ii] Märklin bevindt zich momenteel in de collectie van de Whitworth Art Gallery in Manchester. Het werk was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie. 

Afbeelding: Raw Vision #36, p. 31.

WVG-0060

Willem van Genk (1976), p. 45
Vervoer U.S.S.R. | Collage Tekeningen | 151 x 133

Een getekende wereld (1998), p. 119
Vervoer USSR | 1975 | mixed media on paper | 156,5 x 175,5 cm | Musée de Louvain-la-Neuve, inv. nr. 425

Nico van der Endt verkocht het werk in 1988 aan het Musée de l’Université van Louvain-la-Neuve. Het was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie. 

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 17.

WVG-0061

Willem van Genk (1976), p. 45
Moskou | Tekening | 40 x 31

Een getekende wereld (1998), p. 115
Tank II | ca 1970 | pencil on canvas | 40 x 31 cm | artist

Het werk was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie.

Afbeelding: Museum Dr. Guislain/Stichting Willem van Genk, Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 29.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

Waarheidsfestival | ca. 1970 | gemengde techniek op papier | 108,5 x 159 cm | Stichting Willem van Genk, Haarlem

Willem van Genk maakte vijf monochrome etsen, waarvan vier (hieronder genoemd) in oplagen van respectievelijk 13, 14, 5 en 5. De inkt is meestal zwart, maar er bestaan ook afdrukken in sepia en groen. Daarnaast is er een onbekend aantal ongenummerde exemplaren. De vijfde ets (WVG-0087) wordt niet genoemd in de catalogus van De Ark.

WVG-0062

Willem van Genk (1976), p. 37
Minsk | Ets oplage 13

Een getekende wereld (1998), p. 111
Minsk | 1967 | etching (13) | 53 x 63 cm | artist, private collection, Site de la Création Franche Bègles, inv. nr. 1602-93

De huidige verblijfplaatsen van de genummerde etsen, voor zover valt na te gaan:

  • 1/13 – Museum Dr. Guislain, Gent (zwart)
  • 2/13 – particuliere collectie, Ittigen
  • 3/13 – particuliere collectie, Maastricht (zwart)
  • 4/13 – Musée de la Création Franche, Bègles (zwart)
  • 5/13 – particuliere collectie, Amsterdam
  • 6/13 – particuliere collectie, Vlaardingen (zwart)
  • 8/13 – Musée d’Arts Brut, Montpellier
  • 12/13 – particuliere collectie, Zürich (sepia)
  • 13/13 – particuliere collectie, Brussel (sepia)

Nummer 6/13 was te zien tijdens Woest vanaf september 2020.

Afbeelding: Museum Dr. Guislain/Stichting Willem van Genk, Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 132.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0063

Willem van Genk (1976), p. 46
Tunnel Napels | Ets | oplage 14 stuks

Een getekende wereld (1998), p. 111
Tunnel Napels | 1967 | etching (14) | 30 x 40 cm | artist nr 14/14 en 3/14, Site de la Création Franche Bègles, inv. nr. 1601-93, nr 6/14, private collection

De huidige verblijfplaatsen van de genummerde etsen, voor zover valt na te gaan:

  • 2/14 – particuliere collectie, Maastricht (zwart)
  • 3/14 – Musée de la Création Franche, Bègles (zwart)
  • 4/14 – particuliere collectie, Amsterdam (zwart)
  • 6/14 – The Museum of Everything, Londen (zwart)
  • 7/14 – particuliere collectie, Vlaardingen (zwart)
  • 8/14 – particuliere collectie, Zürich (zwart)
  • 9/14 – Heden (v/h Artotheek), Den Haag (zwart)
  • 11/14 – veiling april 2024 (zwart)
  • 12/14 – Andrew Edlin Gallery, New York (sepia)
  • 14/14 – particuliere collectie, Nijmegen (donkergroen)

Nummer 7/14 was te zien tijdens Woest vanaf september 2020.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van en samenwerking, p. 81.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0064

Willem van Genk (1976), p. 46
Siljalline | Ets | oplage 5 stuks

Een getekende wereld (1998), p. 111
Siljaline | 1967 | etching (5) | 50 x 43,5 cm | artist, private collection

De huidige verblijfplaatsen van de genummerde etsen, voor zover valt na te gaan:

  • 1/5 – particuliere collectie, Maastricht (zwart)
  • 2/5 – in 1998 door Hamer verkocht aan Artotheek Den Haag
  • 3/5 – particuliere collectie, Nijmegen (zwart)
  • 4/5 – particuliere collectie, Vlaardingen (zwart)
  • 5/5 – veiling april 2024 (zwart)

De ets was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Museum Dr. Guislain/Stichting Willem van Genk, Willem van Genk bouwt zijn universum, p. 133.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0065

Willem van Genk (1976), p. 47
Colonnade | Ets | oplage 5 stuks

Een getekende wereld (1998), p. 111
Colonnade/St. Petersdom | 1967 | etching (5) | 30 x 40 cm | artist

De huidige verblijfplaatsen van de genummerde etsen, voor zover valt na te gaan:

  • 1/5 – particuliere collectie, Vlaardingen (zwart)
  • 3/5 – particuliere collectie, Nijmegen (groen)
  • 4/5 – in 1998 door Hamer verkocht aan Artotheek Den Haag (groen)
  • [onbekend] – particuliere collectie, Maastricht (zwart)

Nummer 1/5 was te zien tijdens Woest vanaf september 2020.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 129.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

NOTEN

[i] Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 63.

[ii] E-mail van Nico van der Endt aan Jack van der Weide, 7 april 2021.

Aanzet tot een catalogue raisonné (4)

/ Jack van der Weide / 3 reacties

Dit is het vierde deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk. Eerdere delen zijn hier, hier en hier te vinden.

Bergstrasse, Alt Heidelberg | ca. 1965 | gemengde techniek op board | 61 x 91,5 cm | American Visionary Art Museum, Baltimore | Foto: Nico van der Endt

In 1976 organiseerde galerie De Ark in Boxtel een tentoonstelling met zo’n zeventig tekeningen, schilderijen en etsen van Willem van Genk (zie hier). Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus met waarschijnlijk alle geëxposeerde werken, inclusief afbeeldingen. Daaronder ook de tekeningen die te zien waren geweest bij Galerie Schmela in Düsseldorf en die de kunstenaar bijna tien jaar had moeten missen. Uitgaande van die catalogus – Willem van Genk (1976) – kan de inventarisatie van het werk van Van Genk verder worden uitgebreid.

WVG-0028

Willem van Genk (1976), p. 8
New Japan | Bezit Stedelijk Museum Amsterdam

Een getekende wereld (1998), p. 109
New Japan of Tokio Osaka | 1960 | mixed media on paper | 102 x 203,5 cm | Stedelijk Museum Amsterdam, inv. nr. A 35830

Woest (2019), p. 118
Nieuw Japan of Tokio Osaka | 1960 | gemengde techniek op papier | 102 x 203,5 cm | Collectie Stedelijk Museum Amsterdam, Amsterdam

Het werk werd waarschijnlijk rond 1975 via Galerie De Ark verkocht aan het Stedelijk Museum Amsterdam. [i]

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, pp. 58-59.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0029

Willem van Genk (1976), p. 17
Londen | Olieverf op board | 116 x 37

Een getekende wereld (1998), p. 109
London | 1965 | oil on board | 36 x 116 cm | artist

Het werk bevond zich in de woonkamer van Harmelenstraat 28. Het maakte uiteindelijk deel uit van het negental schilderijen dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000 hoewel het aanvankelijk niet stond genoemd in de subsidieaanvraag. Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 44.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0030

Willem van Genk (1976), p. 18 (voor- en achterkant afgebeeld)
Schwebebahn | Olieverf op board | 61 x 61

Een getekende wereld (1998), p. 109
Schwebebahn | ca. 1960 | oil on board | 61 x 61 cm | private collection

Woest (2019), p. 134
Schwebebahn Wuppertal | 1950 | olieverf op hardboard | 61 x 61 cm | Collectie Vellekoop, Vlaardingen

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: Zweefbaan Wüppertal | o/b | 61 x 61 | ges. r.o.

Afbeelding: Woest, pp. 134-135 (voor- en achterkant).

Zie hier en hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0031

Willem van Genk (1976), p. 19 (voor- en achterkant afgebeeld)
Station Berlijn oost | Olieverf op board | 51 x 66

Een getekende wereld (1998), p. 115
Station Berlin-Ost | ca. 1972 | oil on board | 65 x 51 cm | De Ruuk Amsterdam

Woest (2019), p. 60
Station Berlin Ost | ca. 1972 | olieverf op board | 65 x 51 cm | Collectie De Ruuk, Amsterdam

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: Berlijn | 1964-’66 | o/b | 66 x 51 | ges. r.o.

Afbeelding: Woest, pp. 61-62 (voor- en achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0032

Willem van Genk (1976), pp. 20-21 (voor- en achterkant afgebeeld + details achterkant)
1 Mei Parade | Olieverf op board | 185 x 61

Een getekende wereld (1998), p. 109
1 Mei Parade | 1964 | oil on board | 61 x 185 cm | artist

Woest (2019), p. 120
1 mei Parade | 1964 | olieverf op hardboard | 67,5 x 190 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: Rode Plein Moskou | 1964 | o/b | 61 x 184 | ges. r.o.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, pp. 82-83 (voorkant), 86-87 (achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0033

Willem van Genk (1976), p. 22 (voor- en achterkant afgebeeld)
Madrid | Olieverf op board | 105 x 87

Een getekende wereld (1998), p. 109
Madrid | 1968 | mixed media on board | 90 x 109 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 6703

Woest (2019), p. 28
Madrid | 1968 | gemengde techniek op board | 86,5 x 105,6 cm | Collection de l’Art But, Lausanne

Afbeelding: Woest, p. 28.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0034

Willem van Genk (1976), p. 23 (voor- en achterkant afgebeeld)
Bergsstrasse | Olieverf op board | 91 x 61

Een getekende wereld (1998), p. 109
Alt Heidelberg/Bergstrasse | 1961 | mixed media on board | 61 x 91,5 cm | artist

Links op dit werk is Wenen afgebeeld. De auto’s rechts doen enigszins denken aan de ets Tunnel Napels (1967).

Galerie Hamer verkocht het werk in 1999 aan een Amerikaanse verzamelaar voor fl. 25.000. Het werd in 2009 geschonken aan het American Visionary Art Museum in Baltimore. [ii] Het was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 79.

Bergstrasse, Alt Heidelberg (achterzijde)

WVG-0035

Willem van Genk (1976), p. 24
Rome | Olieverf op board | 70 x 48

Een getekende wereld (1998), p. 109
Rome | ca 1965 | oil on board | 70 x 48 cm | artist

Het werk bevond zich in de woonkamer van Harmelenstraat 28 en verdween uit zicht na het uitruimen van het appartement in 1998.

Afbeelding: diverse foto’s van het interieur van Harmelenstraat 28.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0036

Willem van Genk (1976), p. 24
Assisië | Olieverf op board | 65 x 550

Een getekende wereld (1998), p. 111
Assisië | ca 1965 | oil on canvas | 65 x 55 cm | artist

Het werk bevond zich in de woonkamer van Harmelenstraat 28. Het was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie. Het is eigendom van de Stichting Willem van Genk.

Afbeelding: diverse foto’s van het interieur van Harmelenstraat 28.

WVG-0037

Willem van Genk (1976), p. 25
Rome | Olieverf op linnen | 88 x 70

Een getekende wereld (1998), p. 128
Reiseland Italiën | 1964 | mixed media on paper | 70,5 x 80 cm | artist

Woest (2019), p. 122
Reiseland Italiën | 1964 | gemengde techniek op papier | 71 x 82 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Linksboven is een afdruk van de ets Colonnade verwerkt.

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: St. Pieter | 1964 | o/b | 70 x 80 | ges. r.o.

Afbeelding: Woest, pp. 122-123.

WVG-0038

Willem van Genk (1976), p. 26 (voor- en achterkant afgebeeld)
Rome Colonnade | Olieverf op board | 51 x 66

Een getekende wereld (1998), p. 119
Rome Colonnade | ca 1975 | oil on board | 66 x 51 cm | private collection

Woest (2019), p. 136
Colonnade St. Pieter | 1966 | olieverf op hardboard | 66 x 51 cm | Collectie Vellekoop, Vlaardingen

Het werk was een van de schilderijen en etsen die Nico van der Endt in 1996 overnam van Dick Heesen en doorverkocht aan met name particulieren. [iii]

Afbeelding: Woest, pp. 136 (voorkant), 139 (achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0039

Willem van Genk (1976), p. 27 (voor- en achterkant afgebeeld)
Praag | Olieverf op board | 122 x 122

Een getekende wereld (1998), p. 115
Praha | ca 1972 | mixed media on board | 122 x 122 cm | artist

Woest (2019), p. 127
Praag | ca. 1963 | gemengde techniek op hardboard| 132,5 x 131,5 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Het werk was in 1966 te zien tijdens de reizende tentoonstelling Nederlandse zondagsschilders: de droomwereld der naïeven.

Afbeelding: Woest, pp. 127-128 (voor- en achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0040

Willem van Genk (1976), pp. 28-29 (voor- en achterkant afgebeeld)
Rome Termini | Olieverf op board | 285 x 69

Een getekende wereld (1998), p. 109
Rome Termini | ca 1965 | mixed media on board | 69 x 284 cm | artist

Nico van der Endt verkocht het werk in 2000 voor fl. 50.000 aan een Zwitserse verzamelaar. Het is momenteel eigendom van het Museum of Everything van James Brett. Het was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 120-121 (voor- en achterkant).

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0041

Willem van Genk (1976), p. 30
Tube Station | 125 x 75

Een getekende wereld (1998), p. 115
Tubestation | 1970 | mixed media on paper | 75 x 124 cm | Collection de l’Art Brut Lausanne, inv. nr. 6897

Woest (2019), p. 58
Tubestation | 1970 | gemengde techniek op board | 75 x 124 cm | Collection de l’Art But, Lausanne

Het werk was in 1967 te zien tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal: London Underground | 1959 | c | 75 x 123 | ges. r.o.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 18-19.

Zie hier en hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0042

Willem van Genk (1976), p. 30
Centraal Station | Tekeningen collage | 106 x 130

Een getekende wereld (1998), p. 107
Centraal Station Amsterdam | 1950/1966 | mixed media on paper | 130 x 106 cm | De Stadshof Zwolle

Het werk maakte deel uit van het negental schilderijen dat Nico van der Endt in 1998 verkocht aan De Stadshof voor fl. 225.000. Het is momenteel eigendom van het Stichting Collectie De Stadshof, dat op de eigen website als maten 130 x 110,5 cm geeft. Het werk was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 37.

WVG-0043

Willem van Genk (1976), p. 31
Pilsen 2 | Bovendeel olie op | Onderdeel olie op | 75 x 94

Een getekende wereld (1998), p. 109
Pilsen 2 | ca 1965 | oil on board | 94 x 75 cm | Arnulf Rainer Wenen

In 1967 was tijdens de tentoonstelling De eigen wereld van 12 vrijetijdsschilders in de Haarlemse Vishal een werk te zien met de volgende beschrijving: Markt te Pilsen | o/b | 70 x 80 | ges. r.o. Mogelijk ging het hier om het onderste gedeelte van Pilsen 2, al heeft dit ongeveer de maten 50 x 75 cm.

Het werk bestaat uit twee delen die op een later moment aan elkaar lijken te zijn bevestigd. Op het bovenste deel is een aantal zeppelins te zien bij een landingstoren en een hangar. Het onderste deel toont de zuidoostelijke hoek van het Náměstí Republiky in Pilsen/Plzen, met een aantal inzetstukken en omgeven door een rode rand met daarop onder meer de woorden WARSZAWA en POLSKA. Het ornament in de linker bovenhoek is mogelijk een stukje van de Sint Bartholomeus-kathedraal, die zich op het plein bevindt. Van Genk bezocht Pilsen in 1963. De stad bestaat uit 10 districten, elk aangeduid met een nummer. Het Náměstí Republiky ligt niet in Pilsen 2 maar in Pilsen 3.

De onvolledige beschrijving in de catalogus van De Ark doet vermoeden dat er bij dit werk sprake is van twee soorten ondergrond. Nico van der Endt bevestigde dit: ‘Heb zojuist gekeken op de nota: bovendeel is board, onderste deel is doek!’ [iv] Galerie Hamer verkocht het werk in 1997 aan kunstenaar Arnulf Rainer uit Oostenrijk. Het was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, p. 36 .

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0044

Willem van Genk (1976), p. 31
Oost Europa | Tekeningen collage | 172 x 97

Een getekende wereld (1998), p. 115
Cathedraal Pilsen | ca 1975 | mixed media on paper | 122 x 197,5 cm | Musée de Louvain-la-Neuve, inv. nr. 426

Woest (2019), p. 112
Kathedraal Pilsen | ca. 1965 | gemengde techniek op papier | 126 x 201 cm | Musée L, Louvain la Neuve

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 116-117

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0045

Willem van Genk (1976), p. 32 (voor- en achterkant afgebeeld)
Gezicht vanaf Vezuvius | Olieverf op board | 61 x 61

Een getekende wereld (1998), p. 109
Gezicht vanaf de Vesuvius | ca 1965 | oil on board | 61 x 61 cm | artist

Woest (2019), p. 111
Vesuvius | verf op hardboard | 61 x 61 cm | Stichting Willem van Genk, Almere

Eerder merkte ik op dat Willem van Genk nooit Napels zou hebben bezocht, maar dit lijkt wel degelijk het geval te zijn geweest: een dagtrip tijdens een verblijf in Rome, waarbij ook de Vesuvius werd bezocht. Op de achterkant van dit werk zijn diverse knipsels en aantekeningen aangebracht die hierop wijzen.

Afbeelding: Woest, pp. 110-111 (voor- en achterkant).

NOTEN

[i] Nico van der Endt tegen Dick Walda: ‘Meneer Heesen, eigenaar van ‘De Ark’, vroeg f 40.000,- per schilderij aan het Amsterdams Stedelijk Museum dat belangstelling voor verwerving had getoond. Uiteindelijk werden er twee schilderijen voor f 10.000,- elk verkocht aan dit museum.’ (Walda, Koning der stations, p. 40) Dit verhaal is in ieder geval gedeeltelijk onjuist, aangezien het Stedelijk Museum een van de twee werken (Metrostation Opéra) al in de jaren zestig van Alfred Schmela kocht, voor DM 9.000.

[ii] Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 117.

[iii] Ibid., p. 105.

[iv] E-mail van Nico van der Endt aan Jack van der Weide, 2 september 2019.

Aanzet tot een catalogue raisonné (3)

/ Jack van der Weide / 4 reacties

Dit is het derde deel van een tekst over een aanzet tot een catalogue raisonné van het oeuvre van Willem van Genk via de getoonde werken tijdens de tentoonstelling Van Genk’s fantastische werkelijkheid in 1964 bij Steendrukkerij De Jong & Co. in Hilversum. Het eerste deel is hier te vinden, het tweede deel hier.

Detail Leningrad (ca. 1955)

WVG-0021

21 Amsterdam . . . . . . . . 40 x 31 cm | 15 ¾” x 12 ½”

Willem van Genk (1976), p. 11 (boven)
Amsterdam | Tekening | 40 x 31

Een getekende wereld (1998), p. 107
Amsterdam laatste blauwe tram NZTM | ca 1959 | pencil on paper | 27,5 x 40 cm | private collection

Het werk komt voor op de lijst Brattinga 1973. Het verdween na 1976 uit zicht.

Afbeelding: catalogus Willem van Genk, p. 11.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0022

22 Mockba . . . . . . . . 80 x 58 cm | 31 ½” x 23”

Een getekende wereld (1998),p. 109
Moskou | ca 1960 | pencil on paper | 80 x 58 cm | unknown sold in 1964

Volgens de lijst Brattinga 1964 werd het werk via Galerie Schmela in Düsseldorf verkocht voor DM 3.500, waarna het uit zicht verdween. Nico van der Endt wist de tekening in 2002 op te sporen bij ‘een dame in Velbert’, maar kon deze niet kopen. [i] Op een foto van de tentoonstelling in Hilversum is vaag een werk te onderscheiden dat overeenkomt met de foto die Van der Endt in Duitsland maakte. [ii] Het formaat dat Van der Endt noteerde (40 x 30 cm) correspondeert echter niet met het formaat van het werk op de foto (plm. 80 x 60 cm).

Zie hier voor meer informatie over dit werk, inclusief de foto die Van der Endt ervan maakte.

WVG-0023

23 Köln . . . . . . . . 98 x 69 cm | 38 ½” x 27”

Willem van Genk (1976), p. 10
Keulen | Tekening | 98 x 69

Een getekende wereld (1998), p. 109
Dom van Keulen | ca 1960 | mixed media on paper | 70,5 x 101,5 cm | De Stadshof Zwolle

Het werk komt voor op de lijst Brattinga 1973. Het was niet te zien tijdens Woest.

Afbeelding: Een getekende wereld, pp. 86-87.

Zie hier en hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0024

24 Mockba . . . . . . . . 80 x 58 cm | 31 ½” x 23”

Het werk komt voor op de lijst Brattinga 1973. In 1976 maakte Dick Heesen voor Nico van der Endt een inventarislijst met al het hem bekende werk van Willem van Genk. Op deze lijst staat een werk met als titel Moskou, afmetingen 80 x 64, dat als enige geen corresponderend paginanummer heeft in de catalogus van De Ark uit 1976. Het zoeken is dus naar een werk met (ruwweg) deze afmetingen dat waarschijnlijk onder een andere titel bekend is en dat níet in de catalogus uit 1976 staat.

WVG-0025

25 Mockba . . . . . . . . 80 x 64 cm | 31 ½” x 25 ¼”

Willem van Genk (1976), p. 15
Moskou | Tekening | 80 x 64

Een getekende wereld (1998), p. 107
Leningrad | ca 1955 | mixed media on paper | 60 x 80 cm | De Ruuk Amsterdam

Woest (2019), p. 101
Leningrad | 1955 | tekening | 60 x 80 cm | Collectie De Ruuk, Amsterdam

Het werk komt voor op de lijst Brattinga 1973. Galerie Hamer verkocht het in 1985 aan een Amsterdamse collectioneur voor fl. 4.500.

Afgaande op de afmetingen zou het kunnen dat catalogusnummers 24 en 25 omgewisseld zijn. In dat geval is het onderschrift bij de illustratie op pagina 4 van de Hilversumse catalogus foutief.

Afbeelding: Woest, p. 101.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

WVG-0026

26 Wien . . . . . . . . 152 x 72 cm | 60” x 28 ¼”

Een getekende wereld (1998), p. 107
Wenen | ca 1959 | mixed media on paper | 72 x 152 cm | unknown sold in 1964

Volgens de lijst Brattinga 1964 werd het werk via Galerie Schmela in Düsseldorf verkocht voor DM 4.000, waarna het uit zicht verdween. In twee brieven aan Pieter Brattinga specifieert Alfred Schmela het werk met de toevoeging “(Stephansdom)”.

Afbeelding: foto bij de brief van Edy de Wilde aan Jean Dubuffet, 1 september 1966 (archieven van La Collection de l’Art Brut, Lausanne). Afgebeeld is een uitzicht vanaf het dak van de Stephansdom, met aan beide zijden twaalf kleinere tekeningen van Wenen.

WVG-0027

27 Mockba . . . . . . . . 143 x 123 cm | 56 ¼” x 48 ½”

Willem van Genk (1976), p. 17
Moskou | Tekening | 143 x 123

Een getekende wereld (1998), p. 107
Moskou | 1958 | mixed media on paper | 115 x 140 cm | Graves Art Gallery Sheffield

Het werk komt voor op de lijst Brattinga 1973. Het was te zien tijdens Woest maar ontbrak in de publicatie.

Afbeelding: Van der Endt, Kroniek van een samenwerking, p. 34.

Zie hier voor meer informatie over dit werk.

Detail Keulen (ca. 1955)

Het maken van een catalogue raisonné is niet eenvoudig en dient uiterst zorgvuldig te gebeuren. Nogmaals zij benadrukt dat hierboven en in de voorgaande posts slechts een aanzet wordt gegeven. Het verdient aanbeveling om voor een catalogue raisonné van het werk van Van Genk een database in te richten, zoals dat al jaren gebruikelijk is bij het op een gestructureerde manier inventariseren en ordenen van het oeuvre van beeldend kunstenaars. Binnen een dergelijke database dient vervolgens plaats te zijn voor een aantal rubrieken:

  1. nummer binnen de catalogus
  2. titel of beschrijving
  3. huidige verblijfplaats van het werk
  4. technische details (afmetingen, techniek, ondergrond, signatuur etc.)
  5. afbeelding
  6. provenance (d.w.z. de historie van eigendom)
  7. verwijzingen (met name: tentoonstellingen en literatuur)
  8. conditie en technisch onderzoek
  9. opmerkingen [iii]

Het moge duidelijk zijn, zonder op details in te gaan, dat het vrijwel ondoenlijk is om al deze gegevens te verzamelen als geïnteresseerde leek, nog afgezien van diverse technische, organisatorische en toch ook financiële aspecten. Het opzetten van een degelijke catalogue raisonné dient bij voorkeur te worden geïnitieerd door een museum of instelling; in dit specifieke geval zou de Stichting Willem van Genk voor de hand liggen.

In het voorwoord bij Woest, de publicatie bij de grote overzichtstentoonstelling in het Outsider Art Museum/Museum van de Geest in Amsterdam, schrijft Hans Looijen: ‘Het OAM vindt het van cruciaal belang dat wetenschappelijk onderzoek naar leven en werk van Van Genk is gedaan’. [iv] Ervan uitgaand dat dit waar is, is hier in het boek zelf helaas weinig van te merken. Natuurlijk gaat het niet om een wetenschappelijke publicatie, maar een solide, zorgvuldig gelegde basis had veel uitglijders kunnen voorkomen.

Aanvankelijk was het de bedoeling om in de publicatie bij de tentoonstelling (toen nog Thrills of Power geheten) ook een aantal meer wetenschappelijk artikelen op te nemen, geschreven door onder meer kunsthistoricus Jos ten Berge, hoogleraar psychiatrie Jim van Os, Valérie Rousseau van het American Folk Art Museum en ondergetekende. Op enig moment werd dit plan losgelaten ten faveure van een afzonderlijke publicatie, te presenteren bij de opening van de tentoonstelling in De Hermitage in Sint Petersburg. Ook die route lijkt inmiddels te zijn verlaten. In Woest is het artikel van Sarah Lombardi, directeur van La Collection de l’Art Brut in Lausanne, mogelijk een overblijfsel van de oorspronkelijke opzet van het boek.

De websites van La Collection de l’Art Brut, Stichting Collectie De Stadshof en het LaM uit Lille geven, ieder op hun eigen wijze, gedetailleerde informatie over de werken van Willem van Genk die zich in de respectieve collecties bevinden. Daarbij baseert men zich logischerwijs voor een belangrijk deel op de monografie Een getekende wereld uit 1998, en daar gaat het mis. Die monografie kan niet genoeg worden geprezen, in de zin dat het boek een schat aan gegevens biedt over het leven en werk van Van Genk, uit allerlei bronnen bij elkaar gebracht. Tegelijkertijd is duidelijk dat Een getekende wereld bepaald niet het definitieve werk over Van Genk is: het is een (rijk) begin, een eerste poging tot ordening en inventarisatie waarmee men zich uiteen kan zetten. Dat het nog steeds als standaardwerk geldt, en dat ook Woest meer dan twintig jaar later gegevens rechtstreeks overneemt uit Een getekende wereld, is veelzeggend.

Laat dit daarom een oproep zijn aan Hans Looijen, niet alleen als directeur van het Museum van de Geest maar vooral ook als voorzitter van de Stichting Willem van Genk: wanneer hij het werkelijk ‘van cruciaal belang’ vindt dat ‘wetenschappelijk onderzoek naar leven en werk van Van Genk’ wordt gedaan, dan zou het goed zijn om enkele stappen te nemen die dergelijk onderzoek serieus mogelijk te maken. Een begin zou kunnen zijn om een oud idee nieuw leven in te blazen: het instellen van een adviesraad voor de Stichting Willem van Genk. Die raad zou dan een daadwerkelijke catalogue raisonné van het werk van Willem van Genk kunnen initialiseren.

NOTEN

[i] E-mail van Nico van der Endt aan Jack van der Weide, 19 december 2019.

[ii] De foto staat in: Waldmann, The activities of Pieter Brattinga [paginanummer onbekend].

[iii] Ik baseer me hier op het document “Guidelines for Compiling a Catalogue Raionné” van de Cataloguing and Publishing Workgroup binnen het congres Authentication in Art, 7-9 mei 2014 in Den Haag (met dank aan Jos ten Berge). Het gaat om een advies voor negen mogelijke rubrieken.

[iv] Looijen, “Voorwoord”, in: Looijen e.a., Woest, p. 5.